Expositiearchief
De Toorop Lijn
Jan Toorop, Charley Toorop, Edgar Fernhout
4 maart t/m 9 juli 2023
De kunstenaarsdynastie Toorop, bestaande uit Jan Toorop, zijn dochter Charley Toorop en kleinzoon Edgar Fernhout, beslaat bijna honderd jaar kunstgeschiedenis. Ieder van hen leidt een fascinerend leven en met hun individualiteit drukken zij een belangrijke stempel op de Nederlandse kunstgeschiedenis. Alle drie de kunstenaars zijn voornamelijk bekend door hun schilderijen, maar zij maken ook gebruik van de lithografie. Het Nederlands Steendrukmuseum neemt voor het eerst het lithografische oeuvre van deze veelzijdige kunstenaarsfamilie onder de loep.
De Toorop Lijn presenteert hoe de drie kunstenaars elkaar beïnvloeden en wat de lithografie voor hen betekent. Hoewel Jan, Charley en Edgar een eigen stijl ontwikkelen, is er verwantschap te herkennen. Deze overeenkomsten zijn minstens zo overtuigend als de verschillen, waarbij een interessante ‘bloedlijn’ te bespeuren valt.
De expositie toont werk van onder meer het Kunstmuseum Den Haag, Rijksmuseum Twenthe en het Van Abbemuseum Eindhoven.
Bestel hier de catalogus van de expositie.
Uit het Wonderland
De magie van het Oosten
7 oktober 2022 t/m 19 februari 2023
De expo Uit het wonderland: de magie van het Oosten heeft een nieuwe kijk gegeven op de westerse verbeelding van de Oriënt in kunst, boeken en reclameaffiches – van de sprookjes van Duizend-en-een-nacht tot de Oriënt-Express.
Exotisch wonderlandÂ
Het magische Oosten heeft altijd een bijzondere aantrekkingskracht gehad op het Westen. Dankzij de industriële revolutie groeit de fascinatie voor het Oosten in de 19e en 20e eeuw. Kunstenaars maken volop gebruik van het Oosten als inspiratiebron: luxeartikelen werden voorzien van verpakkingen en reclameaffiches die vaak inspelen op de ‘exotische’ herkomst van het product.
Van Dongen en 1001-nacht
Nederlandse kunstenaars als Kees van Dongen en Marius Bauer illustreren de bekende vertellingen van Duizend-en-één-nacht, terwijl Willem Hofker en Willem Dooijewaard de schoonheid van Nederlands-Indië in beeld brengen. Sommige kunstenaars tekenen vooral westerse stereotypen, anderen blijven dichter bij een realistische registratie van hun reizen.
Invloed
Uit het wonderland: de magie van het Oosten heeft laten zien hoe al deze ontwikkelingen verbonden zijn en hoe Nederlandse en internationale kunstenaars een artistieke invulling vonden voor het Oosten. De invloeden hiervan blijven zelfs nog tot in de 21e eeuw doorsudderen.
In de expositie is werk getoond van verschillende bruikleengevers, waaronder het Rijksmuseum Amsterdam, Singer Laren, Kees van Dongenexpert Kunsthandel Juffermans, de Universiteitsbibliotheek Leiden en de Stichting Neven Marius Bauer.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Litho XXL
Experimenteren met XXL-lithografie
13 augustus t/m 25 september 2022
Litho XXL is een uniek samenwerkingsproject tussen het Nederlands Steendrukmuseum en Make Eindhoven.
Drie kunstenaars zijn gevraagd om te experimenteren met grootformaatlithografie onder begeleiding van meesterdrukker Gertjan Forrer en adviseur Ingrid Simons. Binnen het project is gezocht naar nieuwe mogelijkheden binnen de lithografie. De kunstenaars zijn daarvoor uitgedaagd om zowel binnen als buiten de gebaande paden te treden van de techniek.
In 2019 is de eerste editie van Litho XXL uitgevoerd met kunstenaars Ide André, Marjolein Landman en Annemarie Slobbe. In september 2021 is de tweede editie van Litho XXL gestart in samenwerking met kunstenaars Dieke Venema, Lotte van Lieshout en Fiona Lutjenhuis.
Met het Litho XXL-traject willen het Nederlands Steendrukmuseum en Make Eindhoven de kennis van de techniek van lithografie stimuleren en actualiseren, maar bovenal levend houden. Daarnaast geven wij de geselecteerde kunstenaars de ruimte om binnen de hedendaagse beeldende kunst aan de slag te gaan met innovatieve en meer onorthodoxe toepassingen.
In deze pop-up expo waren de resultaten van het Litho XXL-project te bewonderen, naast ander werk van de drie kunstenaars Lotte van Lieshout, Fiona Lutjenhuis en Dieke Venema.
Privat-Livemont
Meester van de Belgische art nouveau
15 februari t/m 31 juli 2022
Het Nederlands Steendrukmuseum presenteert (voor het eerst sinds 1904!) een unieke overzichtstentoonstelling van het lithografische oeuvre van Privat-Livemont, de grootmeester van de Belgische affichekunst. Zijn werk wordt vaak in één adem genoemd met prominente tijdgenoten als Alphonse Mucha en Adolphe Crespin.
Privat-Livemont (1861-1936) was één van de productiefste grafische kunstenaars van België. Hij brak in 1896 door met zijn beroemde reclameaffiche voor het Belgische absintmerk Absinthe Robette. Zijn art nouveau-stijl was zeer in trek bij Nederlandse, Belgische en Franse ondernemers, waaronder Cacao Van Houten, Boldoot en Bols. Naast zijn populaire affiches was Privat-Livemont als schilder-decorateur ook verantwoordelijk voor veel van de sgraffiti-tekeningen op art nouveau-gevels in Brussel.
Ondanks de populariteit van zijn werk, is de collectie van Privat-Livemont niet lang na zijn overlijden versnipperd geraakt. Het is zodoende ruim honderd jaar geleden dat voor het laatst in Nederland een solo-expositie te zien was van het oeuvre van Privat-Livemont.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Het beeld spreekt!
Art nouveau in de Nederlandse affichekunst
5 juni 2021 t/m 19 december 2021
Ontdek de stormachtige opkomst en ontwikkeling van de Nederlandse affichekunst tussen 1890 en 1915!
In deze turbulente periode ontwerpen toonaangevende kunstenaars zoals Jan Toorop, Jozef Israëls, Richard Roland Holst, Antoon Derkinderen en Jan Sluijters hun eerste spraakmakende litho’s voor de Nederlandse industrie. Zij werken hiervoor op het snijvlak van kunst en reclame.
Art nouveau, de nieuwe artistieke beweging, domineert. Naast reclamelitho’s van toonaangevende ontwerpers zijn ook boekversieringen en gelegenheidsgrafiek uit dezelfde periode te bekijken – verfijnde, sierlijke, maar ook opmerkelijk vlak-decoratieve en geometrische ontwerpen.
Deze vroege werken, in uiteenlopende stijlen, maken het beeld compleet van de in Nederland opkomende ‘nieuwe kunst’ rond de vorige eeuwwisseling.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Alphonse Mucha
Meester van de art nouveau
21 maart 2020 t/m 10 januari 2021
Voor het eerst in ruim 15 jaar was een groot overzicht van het werk van deze onbetwiste meester van de art nouveau weer in Nederland te zien! De expositie over Alphonse Mucha in het Nederlands Steendrukmuseum werd ondanks de lockdownperiodes een groot succes, met maar liefst vijfduizend bezoekers.
Rond 1900 creëerde kunstenaar Alphonse Mucha (1860-1939) zijn eigen stijl in het kosmopolitische Parijs. Le Style Mucha werd synoniem voor de Franse art nouveau. Zijn eerste innovatieve litho uit 1894 voor het toneelstuk Gismonda, met de steractrice van het Parijse theater Sarah Bernhardt in de hoofdrol, maakte Mucha direct beroemd.
Naast divers werk voor diva Sarah, verwierf Mucha toenemend opdrachten van bekende Parijse drukkerijen zoals Lemercier en Champenois. Zijn litho’s met sierlijke lijnen, frisse pasteltinten en weelderige motieven van sensuele, melancholische vrouwen groeiden uit tot iconen van het fin de siècle. Hij trachtte door middel van deze vrouwen de Slavische ziel met een licht melancholische inslag weer te geven. Zijn figuren op werken bedoeld voor de weergave van de geschiedenis van zijn geliefde volk, de Tsjechen en Slaven, getuigen echter van een rauw realisme.
Een overzicht van zijn adembenemende lithografische werk was tussen 21 maart 2020 en 10 januari 2021 te zien op de tentoonstelling in het Nederlands Steendrukmuseum te Valkenswaard.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Virtuele expositie Alphonse Mucha
Heb je de expositie over Alphonse Mucha gemist, of wil je alle kunstwerken graag nog eens op je gemak bekijken? Maak dan een digitale wandeling door deze bijzondere expositie in het Nederlands Steendrukmuseum!
Vrouwen in Zicht
Op weg naar gelijke rechten!
7 september 2019 t/m 23 februari 2020
In 2019 was het 100 geleden dat vrouwen bij verkiezingen het volledige stemrecht krijgen. Een turbulente geschiedenis gaat hieraan vooraf. Markante veranderingen in de positie van vrouwen worden duidelijk als we bekijken hoe zij staan afgebeeld op affiches en pamfletten uit deze periode. Waar in het begin vooral geromantiseerde en ideale vrouwen te zien zijn, komen in toenemende mate realistische vrouwen in zicht, vrouwen die vechten voor gelijke rechten. Vooral de suffragettes, strijders voor vrouwenrechten tijdens de eerste feministische golf, gebruiken de steendruktechniek voor de verspreiding van hun gedachtegoed. Voorvechtster Aletta Jacobs zorgt uiteindelijk met de vrouwenbeweging voor een doorbraak.
Hoe het kantelend beeld van de vrouw zich rond de eeuwwende vertaalt in de lithografie, wat de eventuele oorzaken zijn, of die veranderingen binnen Europa gelijktijdig optreden en meer kon u zien op de expositie in het Nederlands Steendrukmuseum. De tentoonstelling sloot af met enkele fotoportretten
van hedendaagse topvrouwen.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Leo Gestel
Fan van Brabant
2 februari 2019 t/m 25 augustus 2019
Leendert [‘Leo’] Gestel (1881-1941) hield van Brabant. Als kind verbleef hij tijdens zomervakanties regelmatig bij zijn ooms Dirk en Dimmen Gestel, eigenaren van Drukkerij Gestel & Zoon te Eindhoven.
Vooral oom Dimmen, lithograaf en vrij kunstenaar, stimuleerde Leo’s tekentalent. Samen werkten ze naar hartenlust in de vrije natuur. De natuur zou voor Leo een waardevolle bron van inspiratie blijven. Net als oom Dimmen accepteerde Leo later commerciële opdrachten en ontwierp bijvoorbeeld litho’s voor het Philips concern.
Inmiddels behoort Leo Gestel samen met Jan Sluijters en Piet Mondriaan tot Nederlandse bekendste modernisten. De expositie in het Nederlands Steendrukmuseum bevat bijzonder werk van Dimmen en Leo Gestel. Hieruit blijkt dat Leo’s kunstenaarschap niet alleen in zijn geboorteplaats Woerden ontkiemde, maar ook in het door hem geliefde Brabant!
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven (uitverkocht).
Uitgelicht!
Kunst in de Philips reclame tussen 1900-1950
30 juni 2018 t/m 20 januari 2019
Philips en de regio Eindhoven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Beeldbepalend zijn de reclameaffiches van Philips waarmee het bedrijf zich al vroeg in de 20e eeuw profileert. Voor de promotie van Philips producten worden toonaangevende kunstenaars ingezet zoals Leo Gestel, A.M. Cassandre, Louis Kalff en Albert Hahn.
Het Nederlands Steendrukmuseum toonde in deze spectaculaire expositie een overzicht van de meest bijzondere Philips affiches uit de beginperiode van het bedrijf. De tentoonstelling is ontwikkeld in samenwerking met verzamelaar Frans Wilbrink, het Philips Museum, Philips Company Archives en de Collectie Vrijdag.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.
Natuurgetrouw getekend
De mooiste prenten van Theo van Hoytema 1863-1917
4 november 2017 t/m 3 juni 2018
Het jaar 2017 was voor de Nederlandse steendruk een bijzonder jaar. Het was 100 jaar geleden dat de Nederlandse kunstenaar Theo van Hoytema is overleden. Van Hoytema wordt door kunstkenners unaniem tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de lithografische prentkunst in Nederland gerekend. De lithografie of steendruk was de grafische techniek waarin Van Hoytema zich bij voorkeur uitte en waarin hij een uitzonderlijk hoge mate van technische en kunstzinnige kwaliteit wist te bereiken. Vandaar dat het Nederlands Steendrukmuseum deze belangrijke kunstenaar in dit kroonjaar heeft geëerd met een overzichtsexpositie van zijn lithografische werk.
Bij de expositie is een catalogus uitgegeven.